Me rastin e Ditës Ndërkombëtare të Tuberkulozit

Me rastin e Ditës Ndërkombëtare të Tuberkulozit, dje është mbajtur një konferencë shtypi në Ministrinë e Shëndetësisë. 24 Marsi na kujton se TB është një sëmundje infektive që po përkeqësohet përsëri dhe mbetet një problem mbarëbotëror. Kjo ditë është një apel për veprime konkrete dhe në të njëjtën kohë ka për qëllim mobilizimin politik dhe angazhimin social në nivel kombëtar dhe ndërkombëtar. Është pikërisht përkeqësimi i situatës epidemiologjike që kthen ditën e bacilit TB në vitin 1882 në ditë botërore që në vitin 1992 dhe që në vitin 1996 bëri të shpallej Ditë zyrtare në Kombet e Bashkuara. Organizata Botërore e Shëndetësisë e ka vendosur përsëri këtë sëmundje në qendër të vëmendjes dhe e ka shpallur situatën epidemiolgjike të TB si “emergjencë botërore”. Megjithëse shkaktari i sëmundjes ka më shumë se një shekull që është zbuluar dhe prej 50 vjetësh ekzistojnë medikamente efikase për shërimin e të sëmurëve me TB, situata përkeqësohet. Brenda një viti në botë ka mbi 8 milionë raste të reja, nga të cilat 2-3 milionë vdesin: Thënë ndryshe, në çdo sekondë vdes një njeri nga TB. 95% e rasteve të reja dhe e vdekjeve nga TB janë në vendet e varfra në zhvilim. Pra TB ka qënë dhe mbetet një sëmundje infektive por me karakter të shprehur social. Në Shqipëri, ndryshe nga vendet e tjera ish-socialiste, situata mund të konsiderohet relativisht e mirë. Qeveria shqiptare e ka konsideruar tuberkulozin si një problem të rëndësishëm për shëndetin publik dhe përparësi të saj, u tha në konferencë, gjë që është reflektuar në legjislacionin e saj. Puna e organizuar e mjekëve pneumofiziatër, e bën Shqipërinë që sot të radhitet në vendet me incidence relativisht të ulët, në krahasim me vendet e tjera të Ballkanit. Shqipëria krahasohet me vendet e Evropës Qendrore përsa i përket incidencës së TB. 19-20 për 100 mijë banorë ose 580 raste të reja në vit. Në vendin tonë, TB është më i theksuar në zonat verilindore dhe në qytetet Shkodër, Lezhë, Tiranë dhe Durrës. Kjo ka të bëjë me faktorë historike, pasi në këto zona vazhdimisht ka qënë më e lartë, si dhe me faktorë ekonomikë e socialë. Shqipëria prej 4 vjetësh ka filluar zbatimin e DOTS (strategjia më efikase për kontrollin e TB) dhe tani po bëhen përgatitje të mëdha për aplikimin në Fondin Global, gjë që do të ngrinte nivelin e kontrollit të TB .
Eglantina Bardhi



Pse femrat dallohen nga meshkujt?


Shkenctarët kanë deshifruar kodin gjenetik të kromozomi X femror i cili është i lidhur me më shumë se 300 sëmundje.
Ai përmban 1100 gjene ose rreth 5% të gjenomit njerzor së bashku me informacionin e cila mund të ndihmojë që të përmirësohet diagnoza e sëmundjes së hemofilisë, verbërimit, autizmit dhe leukemisë.Nga ky zbulim i k
ëtyre shkenctarëve tregon se tek gratë ka shumë dallime se sa është menduar dhe janë më të komplikuara nga meshkujt sa i përket gjeneve.
Gratë kanë 2X kromozome kurse meshkujt XY të cilat i japin vetitë mashkullore.X kromozomi
është më i madh se ai Y, dhe femrat kanë 2X kromozome i cili njëri zakonisht është joaktiv.
Ndryshimet gjenetike dhe sëmundjet si daltonizmi, autizmi dhe hemofilia të cilat janë të lidhura me kromozomin X më shpesh godasin meshkujt sepse ata nuk kanë kromozomin tjetër X i cili do të zëvendësonte mungesat.
Kromozomi X është bartës edhe i shumë gjeneve të cilat kanë lidhje me prapambetjen psiqike dhe gjenit më të madh të quajtur DMD në gjenomin njerzor. Ndryshimet në DMD, shkaktojnë distrofinë muskulare të Duchenn, një sëmundje e rëndë dhe fatale tek meshkujt.



Multivitaminat për shtatëzani mund të jenë të rrezikshëm për fëmijë

Shumë gra shtatëzana vitaminat e tyre të cilat i përdorin gjatë shtatëzanisë nuk i ruajnë në vende të sigurta, larg fëmijëve. Por nëse atë e bëjnë mund të shpëtojnë jetën e fëmijës së vogël, thotë dr Kathleen Delaney nga UT Southwester Medical Center.
"Shumica mendojnë se këso lloj barna janë shumë të sigurta - se ato janë vetëm vitamina" tha dr Delaney. "Mirëpo vitaminat për shtatëzani përmban sasi të mëdha të hekurit e cila mund të bëhet helmuese për fëmijët e vegjël" Nëse dyshoni se fëmija ka gëlltitur multivitamina për shtatëzëna, ju duhet menjëherë të kërkoni ndihmë nga mjeku. Për këtë arsye, multivitaminat duhet trajtuar si edhe të gjitha barnat tjera dhe prodhimet tjera kimike të cilat janë të rrezikshme për fëmijët - duhet ruajtur sa më larg tyre.