Tuberkulozi

Tuberkulozi është një sëmundje ngjitëse shkaktar i së cilës
është bacili i tuberkulozit, i cili nëpërmjet rrugëve të frymëmarrjes
arrin në organizëm.

Tabela e përmbajtjeve [fshih] 1 Tuberkulozi parësor 2 Tuberkulozi dytësor 3 Tuberkulozi miliar 4 Diagnoza 5 Trajtimi

//


Tuberkulozi parësor

1. Prek lobet e poshtme sepse bacilet e tuberkulozit depozitohen atje gjatë marrjes frymë.
   
2. Zakonisht është josimptomatik.
   
3. Në grafi të gjoksit shihet nodula e kalcifikuar në vendin e infeksionit parësor dhe nyjet limfatike hilare të kalcifikuara (kompleksi Ghon).
   

Tuberkulozi dytësor

1. Prek lobet e sipërme sepse atje ka më shumë oksigjen; bacileve të tuberkulozit u pëlqen oksigjeni.
   
2. Shenjat/simptomat: ethe me temperaturë jo të lartë, djersë gjatë natës, humbje peshe, kollë, hemoptizi.
   
3. Faktorët rrezikues: HIV, të qenit i pastrehë, kequshqyerja.
   

[redakto] Tuberkulozi miliar

1. Përhapje e bacileve të tuberkulozit nëpërmjet gjakut; preket shpesh mëlçia, shpretka, kockat, veshkat, perikardi, meningjet.
   
2. Zakonisht shihet në pacientët me mungesa imune.
   
3. Sindromat klasike:
   
   
   
   • a. Sëmundja Pott: tuberkuloz i vertebrave; shkakton frakturë kompresive (shtypje) të një ose disa vertebrave.
     
   • b. Scrofula: limfadenopati cervikale e theksuar e shkaktuar nga bacili i tuberkulozit.
     
   • c. Bacili i tuberkulozit shkakton edhe gastroenterit dhe kolit me diare të theksuar.
     

Diagnoza

1. Prova Mantoux (PPD) konsiderohet pozitive nëse:
   
   
   
   • a. Në vendin e injektimit, pas 48 orësh gunga është mbi 15 mm.
     
   • b. Në njerëzit që janë në rrezik infektimi nga TB (te ky grup
     përfshihen edhe mjekët dhe studentët e mjekësisë), gunga është mbi 10
     mm.
     
   • c. Në njerëzit që janë të infektuar nga virusi HIV ose në ata që kanë kontakt me të sëmurët me tuberkuloz, gunga është mbi 5 mm.
     

Prova Mantoux negative nuk e përjashton mundësinë e tuberkulozit:

• a. Pacienti mund të jetë anergjik (gjë jo e rrallë në pacientët me SIDA-AIDS); injeksioni i njëkohshëm i një kontrolli ndihmon për zbulimin e anergjisë.
  
• b. Edhe nqs pacienti nuk është anergjik, në 50% të rasteve të TB të
  diseminuar, në momentin e paraqitjes te mjeku prova Mantoux mund të
  jetë negative (dhe bëhet pozitive më pas).
  

Grafia e gjoksit:

• a. Mund të shihet kompleksi Ghon.
  
• b. Mund të shihen kavitete e nodula, sidomos në apeks të mushkërisë.
  

Kultura e sputumit:

• a. Merren 3 kampionë sputumi, në 3 ditë të njëpasnjëshme, në mëngjes.
  
• b. Analiza mikroskopike (ngjyrosje me metodën Ziehl-Nielsen) mund
  ta vendosë diagnozën shpejt e shpejt, por ka sensitivitet të ulët.
  
• c. Kultura ka sensitivitet më të lartë, por do 6-8 javë.
  
• d. Materiali gjenetik i bacilit mund të zbulohet shpejt me PCR dhe me sonda ADN-je (DNA probe).
  

Biopsia e mëlçisë bëhet nëse dyshohet TB miliar.

Trajtimi

1. Profilaksia:
   
   
   
   • a. Në USA rekomandohet që t'i bëhet profilaksi me izoniazid për 1
     vit të gjithë atyre që bëhen Mantoux pozitivë nën moshën 35 vjeç.
     
   • b. Izoniazidi është hepatotoksik; mbi 35 vjeç i jepet izoniazid
     vetëm atyre që janë në shumë rrezik infektimi (atyre që kanë HIV,
     mangësi imune, kontakt të afërt me të sëmurët me TB).
     

Tuberkulozi aktiv.

• a. Përdoret kombinim barnash:(i) rifampin; (ii) isoniazid; (iii) pyrazinamide; (iv) ethambutol; (v) streptomycin.
  
• b. Rifampina, izoniazidi, dhe pirazinamidi janë që të treja barna hepatotoksike.
  
• c. Izoniazidi shkakton neuropati; ethambutoli shkakton neurit
  optik; streptomicina si gjithë aminoglukozidet shkakton ototoksicitet
  dhe dëmtim të veshkave.